Hoàng Lan Chi
Kỷ Niệm với Nguyễn Văn Đông Kỳ 5
NGUYỄN VĂN ĐÔNG NGƯỜI YÊU NHẠC PHÁP
Nguyễn Văn Đông giống như nhiều người của thời 1930 về trước là học Pháp ngữ, du học Pháp nên chịu ảnh hưởng Pháp rất nhiều. Thuở ấy, Pháp được coi là trung tâm nghệ thuật thế giới. Thuở ấy, với thế giới thì Hoa Kỳ chỉ là một quốc gia “mới” và không có chút gì gọi là có “một bề dày” trong lịch sử nghệ thuật. Thuở ấy, Paris, kinh đô ánh sáng là nơi nhiều người ao ước được đến thăm. Thuở ấy, sinh viên học sinh như chúng tôi bị mê hoặc bởi những nhạc phẩm của Phạm Duy phổ thơ Cung Trầm Tưởng nên say đắm “Ga Lyon đèn vàng, câm tay nhau muốn nói. Nói chi cũng muộn màng”. Sinh ngữ Pháp lúc đó còn được chuộng nên chúng tôi cũng bị quyến rũ bởi văn của Anatole France “Lá vàng rơi trên những pho tượng trắng trong vườn Lục Xâm Bảo”.
Biết Nguyễn Văn Đông là típ người ấy nên tôi đã vòi vĩnh Nguyễn Văn Đông: nhờ ông viết script cho chương trình “Những Nhạc Phẩm Ngoại Quốc Lừng Danh Một Thuở”.
Khi “vòi vĩnh”, tôi chưa hề biết Nguyễn Văn Đông bị tật ở tay, không đàn được. Tôi cũng không biết là dường như Nguyễn Văn Đông cũng không chạy được xe. Tôi cứ ngỡ Nguyễn Văn Đông như tôi: gõ, viết vi vút và cũng chạy xe vút vi.
Sau khi trình làng chương trình số 1 “Nhạc NQ Tuyển Chọn” do Nguyễn Văn Đông soạn script, tôi nhận một số “feedbacks”. Trong đó có những khuôn mặt “kỳ cựu”. Thì mấy cụ ấy gắn bó với văn hóa Pháp mà. VD như TS Phan Văn Song , nguyên Đảng trưởng Đại Việt Quốc Dân Đảng, TS Phan Văn Song-Pháp, viết thế này “Lan Chi thân, Có dịp sang Virginiasẽ mời Lan Chi di nghe Nhac Pháp để LC “đắm đuối”. Mình có một lô anh em bạn già “dân truong tây” đã một thời trồng cây si trước cổng trường Gia Long nhưng vẫn thật thà không biết dân Gia Long “đắm đuối” nhạc Pháp.”
Một “feedback” góp ý là chương trình bị sai cái gì đó và tôi cũng có chuyển cho Nguyễn Văn Đông. Mới thực hiện chưa được bao lâu thì tôi ngưng không cộng tác với đài Việt Nam Hải Ngọai ở Hoa Thịnh Đốn nữa nên chương trình cũng ngưng theo. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông cũng quên lửng cho đến khi Viện Văn Hóa Pháp gửi giấy! Hóa ra, “ông cụ” đã lặn lội đến nơi này để tìm tài liệu viết bài. Kể như thế để chúng ta thấy là Nguyễn Văn Đông làm việc rất cẩn trọng, chu đáo. Hầu hết những người thời xưa thường có tính nết đó.
Bây giờ tôi thấy tiếc. Tiếc là 2012, tôi không “vòi vĩnh” Đông làm một chương trình gì đó với tôi và phát net cũng được.
CHUỖI MAILS
1- From: Lan Chi
Sent: Sunday, August 05, 2007 1:30 AM
Subject: giúp em
Hi anh Đông, em định làm 1 chương trình gioi thiệu nhạc ngoại quốc. bắt đầu là các bản nhạc Pháp, Anh nổi tiếng từ xưa. Nguoi phụ trách là bé Quỳnh Chi, con gái em. Anh có thể giúp em được không. Đó là em đưa bản nhạc, em nghĩ anh thuộc bài đó và anh giới thiệu một chút về bài đó/giống như đôi giòng về nội dung bài hát. Vậy đó. Cho em hay sớm. Thanks. Hoàng Lan Chi
2- From: NGUYEN VAN DONG
Sent: Sunday, August 5, 2007 12:18:56 AM
Subject: Re: giup em
Chào cô Lan Chi, tôi thuộc các bài hát xưa của Pháp nhiều hơn Anh. Những bài hát xưa thật là xưa. Tiếc thay các tài liệu về tác giả sáng tác, cấu trúc nhạc ra sao, ca sĩ nào hát hay nhứt, làm nhạc nền cho cuốn film nao, ra đời vào năm nào thì đã mất sách tròn trong biến cố 1975. Bây giờ giới thiệu nội dung bài hát thì được những thiếu Tiểu sử thì mất cái hay của nó. Muốn làm tốt thì phải có thời gian chờ anh Đông đi sưu tầm gốc gác ở "Thư Viện Pháp của Tòa Lãnh sự Pháp" ở đường Lê Thánh Tôn Saigon. Xin hỏi cháu Quynh Chị năm nay được mấy tuổi để viết lời dẫn giải cho đúng với đối tượng. Thí dụ một số bài hát Phap dưới đây có hợp với cháu Quỳnh Chi không ??? 1)- LA VIE EN ROSE : Quand il me prend dans ses bras. IL me parle tout bas 2)- J’ ATTENDRAI: J’attendrai le jour et là nuit. J’attendrai toujours ton retour 3)- LA CHANSON DE LARA ( Docteur Jivago) : Un jour Lara. Quand le vent a tourne.Un jour Lara. Ton amour t’aquitte 4)- QUI DEVANT DIEU : Qui devant dieu devant les hommes. Qui pour l’amour que tu me donnes 5)- QUE SERA SERA : Dans un berceau d’un vieux chateaux, une promesse vient d’arriver . 6)- UNE HISTOIRE D’AMOUR: Une histoire d’amour. Ou chaque jour devient pour nous le dernier jour 7)- CERISIER ROSE ET POMMIER BLANC : Quand nous jouions à là marelle.
3-From: Lan Chi
Sent: Sunday, August 5, 2007 11:23 PM
Subject: Re: giup em- chuong trinh nhac ngoai quoc tuyen chon
Anh Đông, Lúc sau này, trong chương trình của BPSOS, cuối chương trình ..còn dư 3 phút, kỳ trước em cho Sylvie Vartan hát La Plus bell… Kỳ này cho Francois Hardy với Tout les garcons et les filles. QC 23 tuổi. Nhưng nó học chương trình Pháp thuở bé. Coi như mình giúp nó thôi chứ nó bận học. Nó chỉ là người giới thiệu. Mình viết script cho nó. Còn nếu sau này, tự nó giới thiệu các nhạc phẩm Anh- mới bây giờ- thì nó hiểu nội dung các bài đó và sẽ tư6 viết chút đỉnh. Đúng như anh nói, khi giới thiệu mà có đầy đủ tác giả, tiểu sử, bản nhạc từng là nhạc chính của phim gì, tài tử đoạt giải gì hì chương trình tuyêt vời, tầm vóc cao, nghệ thuât cao…Thính giả sẽ nghiêng mình cảm phục. Ý Lan Chi là muốn như vậy! Các chương trình đầu, ý Lan Chi định để Quỳnh Chi chỉ gioi thiệu các nhạc phẩm Pháp vang bóng một thời như những bài anh vừa kể. Lý do, thính giả của đài Việt Nam Hải Ngoại đa số là cao, trung niên.Vì thế họ sẽ rất thích thú được nghe lại những bản Pháp nổi tiếng …
Cách thức cho CT số 1 có thể là vầy:
Chương trình giới thiệu nhạc ngoại quốc tuyển chọn- kỳ đầu tiên xin được dành để giới thiệu các nhạc phẩm Pháp nổi tiếng của các thập niên 50-60. Thua quý vị, các nhạc phẩm sống mãi với thời gian thì ở thời điểm nào cũng được thính giả đón nhận. Do đó, tuy Quỳnh chi thuộc thế hệ 80 nhưng phải nói cũng rất thích thú với các bản nhạc như Cầu sông Kwai hay Dòng Sông Xanh..
Chương trình hôm nay xin được giới thiêu các nhạc phẩm sau đây: Dòng Song Xanh Danube Bleu, La plus bell pour allez dancer, Que sera sera, Tout les garcons et les filles. Đặc biệt xin thưa cùng quý thinh giả, mỗi nhạc phẩm trên sẽ được trình bầy bởi một ca sĩ ngoại quốc và một ca sĩ Việt. Quỳnh Chi tin là quý thính giả sẽ rất thích thú khi được nghe lại cô Thái Thanh với Danube Bleu hay Thanh Lan với “La plus bell pour allez dancer”. Môt điều đăc biệt khác, chương trình được sự cố vấn của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông về nội dung, nhạc phẩm và môt số các chi tiết liên quan đến từng nhạc phẩm mà Qùynh Chi tin rằng quý vị sẽ hài lòng. “Danube Bleu”, 1 nhạc phẩm lừng danh thế giới mà một số người cho rằng, cho đến nay, chưa có một nhạc phẩm nào sánh nổi. Giòng nhạc lộng lẫy, sang trọng với những tiết tấu khi luớt êm khi dồn dâp. Nhạc phẩm này từng được ca sĩ …. (Lan Chi không nhớ rõ à nha) khi hát bản này đã làm cả thế giới rúng động mê mẩn…Xin mời nghe Danube Bleu với ca sĩ Frank Sinatra và sau đó lới Viêt với tiếng hát Thái Thanh.
Hi anh, như vậy đó. Không dài giòng lắm.Vừa đủ để giới thiệu bản nhạc, đoạt giải gì, ca sĩ làm sao. Những nhạc phẩm đó, Lan Chi có đủ hết. Anh chỉ viết giúp script cho bé Quỳnh Chi nói, giới thiệu thôi. Cảm ơn anh. Hoàng Lan Chi
4-From: NGUYỄN VĂN ĐÔNG
Sent: Tuesday, August 21, 2007 10:33 PM
Cô Lan Chi, Tôi vừa nhận đuoc Thẻ hội viên hôm nay ( 8/21/2007 ). Tài liệu Thư viện rất phong phú, đặc biệt từ thập niên 80 cho đến nay. Riêng tài liệu của thập niên 50- 60- 70 rất khó tìm vì không cập nhật trên computer, nên phải mất nhiều thời gian lục lọi trong tủ sách. Buổi chiều nay tôi tìm được tài liệu về Francoise Hardy với "Tous les garcons et les filles"của CT số 1. Đính kèm vài hình ảnh của Thư viện Pháp ở số 28 Lê Thánh Tôn, Quận 1, Saigon: 1- Thư viện Phap, 2- NVD đúng truoc Thư viện. 3- NVD ben trong Thư viện. 4- Tài liệu về Francoise Hardy.
Nguyễn Văn Đông trước, trong Thư Viện Pháp và tài liệu mà ông tìm để viết script cho chương trình Nhạc Ngoại Quốc Tuyển Chọn do Lan Chi nhờ
5-From: NGUYEN VAN DONG
Goi co Lan Chi ban nhap ”Chuong trinh so 1” de tuy nghi them bot. Bai viet Mode VNI- Code VNI. Neu khong doc duoc cho biet. Than.NVD
6- From: Lan Chi
Sent: Sunday, September 09, 2007 10:22 AM
Subject: co roi
Anh Nguyễn Văn Đông, em tìm trong sổ ra số phone của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý rồi. Em moi gọi về VN và nhắn chú Tý ghé nhà bạn em lấy 100 mỹ kim em biếu. Nguyên nhân là em moi xem DVD, thấy chú Tý nói khổ và chửi CS. Em găp chú Tý lần đầu năm 2003 khi Phạm Duy về nước chơi và em , 2 cô bạn em- cùng Phạm Duy đến nhà Lưu Trọng Văn (con Lưu Trọng Lư) . Em thấy chú Tý lành. Hồi đó chú Tý có nhờ em xem có ai cần phổ thơ họ thì gioi thiệu cho chú nhưng đợt đó em đang ở VN và không biết ai cần cả. DVD hát với thần tượng của Asia, trong đó chú Tý chửi thẳng chế độ CS. Em biết, ở lại vơi cộng sản thì phải khổ. Vì muốn kiếm sống, chú Tý phải sáng tác 1 vài nhạc phẩm ca tụng chúng nó. Xem cuôn DVD này, em đau lòng khi thấy nhạc sĩ Trúc Phương đã phải sống rất khổ cực, chết đau buồn. Em cũng có nói cho chú Tý biết, em không chơi với Phạm Duy kể từ khi chú ấy về VN và tuyên bố nhảm nhí. Anh may mắn là cụôc sống bây giờ đỡ vất vả. Em mơi qua , không giàu -nhưng thấy hoàn cảnh chú Tý, em giúp chú chút ít.Em căm ghét mấy tên ở hải ngoại đang trở cờ theo CS! Em nghĩ là chả ai dám làm phiền anh vì mail này cả. Nếu có thì lần sau em không viết như vây nữa. Hì
7- From: NGUYEN VAN DONG
Sent: Sunday, September 9, 2007 2:41 PM
Subject: Re: co roi
Cô Lan Chi, Tốt thôi ! Lan Chi nói, anh Đông không nói, không liên can! Đừng sợ! Ông Phạm Duy bây giờ vui lắm, vừa có tình yêu, lại có Phong trà hái ra tiền. Gia đình con trai, con gái, dâu rể, đề huề làm văn nghệ. Mấy ai tuổi già được vậy. Nghe nói ông Tý bây giờ đau yếu không làm gì, được nhận quà chắc mừng lắm. CT số 2 nên để cháu Quỳnh Chi chọn bài cho có màu sắc tuổi trẻ, anh Đông viết Draft. Thân. NVD
8-From: Lan Chi
Sent: Tuesday, December 09, 2008 7:03 AM
Subject: Fw: [SONFRIENDS] Nhung nhac pham Phap lung danh mot thoi- Lan Chi thuc hien
Anh Đông ơi, Lan Chi mới gửi chương trình nhạc Pháp số 1 lên net mà thiên hạ hưởng ứng khen quá xá nhưng có người nhắc cái này. Anh xem lại dùm Lan Chi được không. Để Lan Chi fw các mail người ta khen nhé. Cả ông Phan văn Song ở Pháp, ô Văn Quang ở VN. Cho nên nếu nếu nếu …anh tiếp tục sọan script cho em thì hay biết mấy. Anh há ! Em Lan Chi
From: Bui Le, Giao
Sent: Monday, December 08, 2008 1:23 PM
Subject: RE: [SONFRIENDS] Nhung nhac pham Phap lung danh mot thoi- Lan Chi thuc hien
Tác giả Hoàng Lan Chi ơi, Xin kiểm chứng lại nhé: đây là information về bài Bang Bang (). Bài nầy xuất phát từ Mỹ, của Sonny Bono, do Cher trình bày. Dalida hát bằng tiếng Tây ban nha và Pháp sau đó:
. Về sau, nhạc sĩ da đenTracy Chapman viết bài Bang! Bang! Bang!, hoàn toàn khác:
9- From: NGUYEN VAN DONG
Sent: Tuesday, December 9, 2008 6:17 PM
Subject: Re: [SONFRIENDS] Nhung nhac pham Phap lung danh mot thoi- Lan Chi thuc hien
Lan Chi mến, OK ! Ông bạn Bui Le Giao nói đúng, còn mình sai rồi. Đúng là có 2 bản Bang Bang khác nhau. Một là BANG BANG (có 2 chữ) của tác giả Sonny Bono và BANG BANG BANG (có 3 chữ) của tác giả Tracy Chapman. Sàigòn thuở đó Thanh Lan hát bài Bang Bang của Sonny Bono, không phải bài Bang Bang Bang của Tracy Chapman. Không biết "Ma đưa lối Quỷ dẫn đường" thế nào lại có sự nhầm lẫn như vậy. Nhắc lại chuyện này.Tài liệu của Viện Văn Hoá Pháp cho mượn 1 tháng. Anh Đông đem về nhà trễ hẹn 2 tháng bị họ phạt treo Thẻ Hội Viên 3 tháng. Tới nay anh Đông cũng chưa đến nhận lại thẻ này. Lỗi rỏ rệt rồi, Lan Chi gởi lời xin lỗi ông Bui Le Giao vậy thôi. Chúc cô vui khoẻ và chương trình được suông sẻ. Anh Đông.
LỜI CUỐI
Bên trời Tây, mùa Xuân đang về. Bên này đại dương thì mùa Thu đang lững thững đến. Xuân hay Thu đều là hai mùa đáng yêu của đất trời.
Muôn đời thì chúng ta luôn rơi vào tình trạng này: có những điều qua đi rồi mới tiếc. Tôi tiếc là quá bận bịu để không “dụ dỗ” Nguyễn Văn Đông kể nhiều hơn và chỉ phổ biến sau khi anh đi vào nơi xa lắm. “Dụ dỗ” như thế thì chắc Đông sẽ không còn ngại ngần.
Vì cha già, Nguyễn Văn Đông không đi Mỹ. Vì quá bịnh tật, Nguyễn Văn Đông cũng không đi Mỹ đợt hai. Trở về từ cõi chết, Nguyễn Văn Đông chọn con đường thinh lặng. Thinh lặng vì nếu ông ồn ào ở hải ngoại thì sẽ ảnh hưởng đến tiệm bánh mì, phương tiện sinh nhai của gia đình ông. Dù sao tiệm bánh cũng giúp ông KHÔNG BỊ LỆ THUỘC NHIỀU so với việc ông đi làm ở sở công hay tư. Với địa vị đó, câp bực đó, đã nhiều lần vc muốn ông ra cộng tác với họ; hoặc nếu không cộng tác thì nói vài điều trong các dịp lễ để ra cái điều là nhà cầm quyền không phân biệt đối xử, rằng nhà cầm quyền đã cư xử tốt với người cũ…Ông luôn tìm mọi cách từ chối mà cách thông dụng nhất là …lăn đùng ra bịnh trước đó một tuần chẳng hạn.
Trở lại, phải chi tôi dành thì giờ để nghe Nguyễn Văn Đông kể về những giai đoạn đầu của tân cổ nhạc trong những năm đầu của nền đệ nhất cộng hòa, về hoạt động của các hãng băng dĩa, về những nghệ sĩ- chiến sĩ rong ngành tâm lý chiến, chính huấn… thì bây giờ đời sau đã có nhiều tài liệu lịch sử.
Nguyễn Văn Đông đã có những nhạc phẩm lính hay theo kiểu riêng của ông mà tôi là một ví dụ về “thính giả ưa thích”.
Nguyễn Văn Đông cũng có những nhạc phẩm bolero với bút hiệu Phượng Linh mà ông viết cho Giao Linh, Thanh Tuyền hát mà nhiều người say đắm.
Nguyễn Văn Đông cũng góp phần vào cải lương, cổ nhạc của nghệ thuật miền Nam.
Nguyễn Văn Đông đã ký hợp đồng với vài nhạc sĩ có tài và các nhạc sĩ này đã có đời sống giàu có từ những sản phẩm âm nhạc của họ.
Nguyễn Văn Đông đã góp phần cung cấp những giọng hát “đẹp” cho tân nhạc VN. Họ bước vào con đường ca hát, sống với con đường ấy một cách đường hoàng bằng chính tài nghệ của họ. Thanh Tuyền, Giao Linh là hai ví dụ điển hình cho “việc làm chính đáng không vẩn chút bùn đen” nào của Nguyễn Văn Đông.
Nguyễn Văn Đông đã yêu Kim Cương vì tài nghệ đóng kịch nhưng cuối cùng không kết hôn vì cảm thấy khó phù hợp.
Nguyễn Văn Đông cũng đã được nhiều cô đào cải lương nhất nhì của Sài Gòn thuở ấy, thương/yêu mến nhưng có lẽ cũng có lý do gì đó mà ông khép cửa lòng.
Nguyễn Văn Đông không đi vì vướng cha già duy nhất.
Nguyễn Văn Đông bị hơn mười năm tù.
Nguyễn Văn Đông trở về trên băng ca và chờ chết.
Nguyễn Văn Đông bước ra từ cõi chết nhờ bàn tay chăm sóc của chị Thu, người cùng làm việc ở hãng Continental với ông.
Nguyễn Văn Đông sống khép kín. Không làm việc với cs. Không hợp tác với cs. Dù bị dụ dỗ nhiều lần, Nguyễn Văn Đông vẫn né tránh, khước từ.
Nguyễn Văn Đông làm đầy đủ bổn phận và đã được thưởng Bảo Quốc Huân Chương và huân chương của Mỹ "Merite Medal N:1" trong cuộc đời binh nghiệp,. Nguyễn Văn Đông không làm ăng ten, hại anh em đồng đội khi tù đày.
Tất cả, tất cả những điều trên khiến tôi tin tưởng rằng Nguyễn Văn Đông xứng đáng giữ một vị trí tốt đẹp trong chúng ta vì những đóng góp trong nghệ thuật của ông.
Là một người vô tình phỏng vấn Nguyễn Văn Đông rồi trở thành “một cô em gái”, tôi đã được Nguyễn Văn Đông chia sẻ nhiều thứ. Tất nhiên, tôi đã lọc lựa, nhặt nhạnh để lựa chọn những gì mà tôi có thể chia sẻ lại với mọi người và cái gì thì tôi giữ lại cho riêng mình.
Tiếc là không nghe Nguyễn Văn Đông kể nhiều hơn để có “tài liệu lịch sử” cho người sau biết về một thời kỳ hoàng kim của tân cổ nhạc miền Nam thì tôi cũng đã tiếc rồi.
Với năm kỳ viết “Kỷ niệm với Nguyễn Văn Đông”, tôi nghĩ tôi dừng ở đây. Niềm vui của tôi là sau khi Nguyễn Văn Đông nằm xuống, nhiều người trẻ mới được nghe lại nhạc Nguyễn Văn Đông , qua các chương trình tưởng nhớ của Thúy Nga, Tâm Đoan, Phương Dung, Giao Linh, Thanh Tuyền và nhiều chủ chanel youtube khác. Những người trẻ ấy đã ngạc nhiên và rất yêu mến dòng nhạc Nguyễn Văn Đông và cả Phượng Linh. Tràn ngập những lời tiếc thương ở net, youtube, Facebook …
Hình ảnh đẹp cuối cùng còn đọng lại trong tôi hôm nay là người Sài Gòn đứng nghiêm dơ tay lên trán chào tiễn biệt Nguyễn Văn Đông.
Phải chăng đó là
CHO NGHÌN SAU NỐI LẠI NGHÌN XƯA.
Hoàng Lan Chi
3/2018
§ Kỷ Niệm với Nguyễn Văn Đông- Kỳ 1- Mấy Dặm Sơn Khê- March 4, 201 8
Trang tưởng nhớ Nguyễn Văn Đông: